Jaki dodatek za nadgodziny przysługuje pracownikowi? W jaki sposób obliczyć wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych? To pytania, które najczęściej otrzymujemy w tematyce godzin nadliczbowych.  Z tego względu wraz z iPersonel rozpoczęliśmy cykl artykułów związanych z czasem pracy. Naszą inspiracją są Wasze skomplikowane przypadki, o których informujecie nas w wiadomościach. Tak właśnie powstała seria ,,Niefortunne przypadki w dziale kadrowo-płacowym”. 

Niefortunny przypadek w dziale kadrowo-płacowym #13: dodatek za nadgodziny

Jeśli pracownicy wykonują dodatkową pracę zlecaną przez pracodawcę, zapoznaj się z zasadami rozliczania dodatkowo wypracowanych godzin. 

Z treści artykułu dowiesz się:

• kiedy przysługuje dodatek za nadgodziny,
• w jaki sposób zrekompensować godziny nadliczbowe,
• czy priorytetowe jest udzielanie czasu wolnego w przypadku pracy w godzinach nadliczbowych,
• ile wynosi dodatek za nadgodziny,
• jaka jest podstawa do obliczenia dodatku za nadgodziny,
• w jaki sposób ustalić wysokość wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach,
• w jaki sposób ustalić wysokość dodatku do wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach.

Kiedy przysługuje dodatek za nadgodziny?

Dodatek za nadgodziny przysługuje tylko wtedy, gdy pracownik na polecenie pracodawcy przepracowuje dodatkowe godziny pracy. Pracą w godzinach nadliczbowych jest wykonywanie pracy ponad ustalone normy czasu pracy. W przepisach prawa pracy występują dwie normy czasu pracy (dobowa – nieprzekraczająca 8 godzin i średniotygodniowa – nieprzekraczająca 40 godzin).

Dodatek do wynagrodzenia przysługuje za godziny pracy ponad normę dobową lub przeciętną tygodniową normę czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie: 

1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,  
2. szczególnych potrzeb pracodawcy.  

Przepisu tego nie stosuje się jednak do pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia.

Jeśli pracodawca zleci pracownikowi wykonywanie dodatkowej pracy ponad liczbę godzin zaplanowaną w harmonogramie czasu pracy, pracodawca w pierwszej kolejności powinien udzielić mu czasu wolnego.

Rekompensata nadgodzin: oddanie czasu wolnego

Jeśli pracodawca zdecyduje się na zrekompensowanie pracownikowi przepracowanych nadgodzin w formie czasu wolnego, to automatycznie uwalnia się od obowiązku wypłaty dodatków za wypracowane godziny nadliczbowe. Pracownik zachowuje jednak prawo do „normalnego” wynagrodzenia za każdą dodatkowo przepracowaną godzinę.

W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy. Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.

PRZYKŁAD 1

Pracownik przyszedł do pracy w sobotę, w dniu wolnym od pracy (jest to dzień wolny harmonogramowy) i przepracował 10 godzin. Za pracę w sobotę pracodawca powinien oddać mu cały dzień wolny od pracy (8 godzin) + 2 godziny, jeśli te godziny (łącznie 10) miałyby być oddane na wniosek pracownika. Jeśli przepracowane godziny nadliczbowe miałyby zostać oddane bez wniosku pracownika, to pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi 1,5 godziny za każdą przepracowaną nadgodzinę, czyli w tym przypadku 15 godzin (oczywiście nie może to prowadzić do obniżenia wynagrodzenia) i zapłacić normalne wynagrodzenie za wszystkie 10 godzin.  W sytuacji, w której pracodawca nie udzieli pracownikowi czasu wolnego, to ma obowiązek wypłacenia 100% dodatku za 8 godzin pracy + 50% za dwie godziny przepracowane ponad normę dobową czasu pracy.

Uwaga!

Świadczona przez pracownika praca, w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego, np. w godzinach od 20-tej dnia do 8 rano dnia następnego w całości podlega zaliczeniu do poprzedniego okresu rozliczeniowego. Ponieważ doba pracownicza to kolejne 24 godziny poczynając od godziny, w której pracownik rozpoczyna pracę. Dopiero po upływie tych 24 godzin rozpoczyna się nowy okres rozliczeniowy.

Ile wynosi dodatek za nadgodziny?

Dodatek za nadgodziny – 100 %

Za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatek w wysokości 50% lub 100%.

100% dodatek do wynagrodzenia przysługuje wtedy, gdy praca nadliczbowa wykonywana jest:

• w nocy,
• w niedzielę,
• w święta.

Pod warunkiem, że te dni NIE są dla pracownika zaplanowanymi „normalnymi” dniami pracy w związku z obowiązującym go harmonogramem czasu pracy.

100% dodatek do wynagrodzenia przysługuje również wtedy, gdy pracownik przyszedł do pracy w dniu, który był dniem oddawanym za pracę w niedzielę lub święto – czyli z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym – wtedy dodatek 100% przysługuje za wszystkie godziny przepracowane w tym dniu.

W przypadku gdy pracownik pracuje w niedzielę i pracodawca nie ma możliwości oddania mu czasu wolnego, ma obowiązek wypłacenia mu podwójnego 100% dodatku do wynagrodzenia:

• za przekroczenie średniotygodniowe,
• za niezrekompensowanie pracującej niedzieli dniem wolnym.

100% dodatek przysługuje również wtedy, gdy pracownik przyszedł do pracy w dniu, który został wyznaczony jako dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, z tą różnicą, że za pierwsze 8 godzin pracy przysługuje 100% dodatek, a za pracę powyżej normy dobowej przysługuje 50% dodatek do wynagrodzenia z tytułu przekroczenia normy dobowej.

PRZYKŁAD 2 

Pracownik przepracował 184 godziny (w tym 2 godziny wynikają z przekroczenia dobowej normy czasu pracy), mimo że norma czasu pracy do wypracowania wynosi 168 godzin w danym miesiącu. Pracownik wykonuje pracę w podstawowym systemie czasu pracy, w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym. 

Pracodawca ma obowiązek ustalenia w jakim wymiarze doszło do przekroczenia średniotygodniowej normy czasu pracy, w tym celu musi dokonać następujących obliczeń:

1. 184 godziny – 168 godzin normy czasu pracy = 16 godzin nadliczbowych
2. 16 godzin nadliczbowych – 2 godziny z tytułu przekroczenia normy dobowej = 14 godzin przekroczenia średniotygodniowego, za które poza normalnym wynagrodzeniem przysługuje również 100% dodatek do wynagrodzenia.

Dodatek za nadgodziny – 50 %

50% dodatek wypłacany jest w każdym innym dniu niż wymienione powyżej i w sytuacji każdej godziny przepracowanej ponad dobową normę czasu pracy, przy 8 godzinach (maksymalnie do 13 godzin, bo konieczne jest zachowanie 11-godzinnego odpoczynku).

PRZYKŁAD 3

W systemie podstawowego czasu pracy pracownik w dniu, będącym dla niego dniem pracy, pozostał dłużej w pracy i przepracował zamiast 8 godzin – 10 godzin. W takim przypadku powinien otrzymać „normalne” wynagrodzenie za 10 przepracowanych godzin. Jeśli pracodawca nie udzieli pracownikowi czasu wolnego za przepracowanie dwóch dodatkowych godzin to pracownikowi należy wypłacić za te dwie nadgodziny 50% dodatki.

PRZYKŁAD 4

Pracownik zatrudniony w systemie równoważnego czasu pracy w dniu, w którym miał pracować 4 godziny, faktycznie pracował 12 godzin. Pracownik zatrudniony jest w wymiarze 0,5 etatu.

Przekroczenie dobowe występuje dopiero po przekroczeniu normy dobowej (czyli 8 godzin), zatem za 4 godziny (za 9-tą, 10-tą, 11-tą i 12-tą nadgodzinę) pracownikowi przysługuje prawo do normalnego wynagrodzenia powiększonego o 50% dodatki (jeśli nie zostanie mu udzielony czas wolny za przepracowane nadgodziny).

Natomiast praca przekraczająca określony w harmonogramie czasu pracy wymiar czasu pracy, a nie wykraczająca ponad 8-godzinną normę czasu pracy spowoduje przekroczenie przeciętnie tygodniowej normy czasu pracy. Dlatego jeśli do końca okresu rozliczeniowego pracownikowi nie zostanie udzielony czas wolny, to za taką pracę pracodawca będzie zobowiązany wypłacić wynagrodzenie powiększone o 100% dodatek (za 5-tą, 6-tą, 7 i 8 nadgodzinę).

Podstawa do obliczenia dodatku za nadgodziny

Podstawą do obliczenia dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych jest wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką miesięczną lub godzinową.

PRZYKŁAD 5 

Pracownik jest wynagradzany stałą stawką miesięczna wynagrodzenia w wysokości: 3000 zł brutto. Dodatkowymi składnikami wynagrodzenia są:

• 20% premia regulaminowa,
• 10% dodatek stażowy,
• 600 zł dodatek funkcyjny.

W styczniu 2021 r. pracownik przepracował 176 godzin (152 godziny do wypracowania w styczniu 2021) i 8 godzin w dniu świątecznym – liczba przepracowanych nadgodzin: 24

	Składniki wynagrodzenia	Kwota	Obliczenia
1.	Wynagrodzenie za pracę	4 500 zł brutto	3 000 zł+ 600 zł + 300 zł + 600zł
2.	Wynagrodzenie za godzinę pracy	25,57 zł	4 500 zł / 176 godzin
3.	Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych	613,68 zł	25,57 zł x 24 godziny
4.	Wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania	3 600 zł	3 000 zł+ 600 zł
5.	Dodatek za 1 godzinę pracy – 100 %	20,46 zł	3 600 zł / 176 godzin
6.	Dodatek za godziny nadliczbowe	491,04 zł	20,46 zł x 24 godziny
7.	Wynagrodzenie za pracę w dniu świątecznym	1 104,72 zł	613,68 zł + 491,04 zł
8.	Wynagrodzenie całkowite za styczeń 2021	5 604,72 zł	4 500 zł + 1 104,72 zł

Wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach – przykłady

Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60 % wynagrodzenia.

W celu obliczenia dodatku za 1 godzinę pracy nadliczbowej dla pracownika wynagradzanego:

1. stałą stawką miesięczną – należy tę stawkę podzielić przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu,
2. według zmiennych składników wynagrodzenia – wynagrodzenie ustalone według zasad ustalonych przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop dzieli się przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w okresie, z którego ustala się wynagrodzenie.

PRZYKŁAD 6 

Pracownik zatrudniony w jednomiesięcznym okresie rozliczeniowym przepracował 18 godzin nadliczbowych, w tym 8 godzin wynikających z przekroczenia dobowej normy czasu pracy i 10 godzin z tytułu przekroczenia średniotygodniowego.

Pracownik otrzymuje prowizję od sprzedaży w wysokości 7% wartości sprzedaży, która za styczeń 2021 wyniosła 30000 zł. W poprzednich trzech miesiącach prowizja wyniosła:

• październik: 2450 zł,
• listopad: 2800 zł,
• grudzień – 3500 zł.

Norma czasu pracy w styczniu 2021 wynosiła: 152 godzin. Czas przepracowany w 2020, w październiku: 176 godziny, w listopadzie: 176 godziny (16 nadgodzin), w grudniu: 170 godzin (2 nadgodziny).

	Składniki wynagrodzenia	Kwota	Obliczenia
1.	Wynagrodzenie brutto	2 100 zł	30 000 zł x 7 %
2.	Wynagrodzenie za 1 godzinę pracy	13,82 zł	2 100 zł / 152 godziny
3.	Wyrównanie do płacy minimalnej	700 zł	2 800 zł – 2 100 zł
4.	Wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach	248,76 zł	13,82 zł x 18 godzin
5.	Wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania (w kwocie 60 % wynagrodzenia z ostatnich 3 miesięcy na 1 godzinę)	10,06 zł	60 % x ( 2 450 zł + 2 800 zł + 3 500 zł) = 5 250 zł 5 250 zł / 522 godziny = 10,06 zł
6.	Dodatek 100 % za 1 nadgodzinę	100,60 zł	10,06 x 100 % x 10 godzin
7.	Dodatek 50 % za godziny nadliczbowe (w dniach będącymi dniami pracy)	40,24 zł	10,06 zł x 50 % = 5,03 zł x 8 godzin
8.	Dodatek za nadgodziny	140,84 zł	100,60 zł + 40,24 zł
9.	Wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach	389,60 zł	248,76 + 140,84 = 389,60 zł
10.	Wynagrodzenie całkowite brutto	3 189,60 zł	2 100 zł + 700 zł + 389,60 zł

PRZYKŁAD 7

Pracownik jest wynagradzany stawką wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 2800 zł, przepracował 8 nadgodzin w święto niebędące dla niego dniem pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy. Ponadto pracownikowi przysługuje:

• 10% premia regulaminowa,
• 5% dodatek stażowy,
• 600zł dodatku funkcyjnego.

W styczniu 2021 przepracował 160 godzin, w tym 8 nadgodzin.

	Składniki wynagrodzenia	Kwota	Obliczenia
1.	Wynagrodzenie	3 820 zł	2 800 zł + 280 zł + 140 zł + 600 zł
2.	Wynagrodzenie za 1 godzinę pracy	23,88 zł	3 820 zł / 160 godzin
3.	Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczboywch	191,04 zł	23,88 zł x 8 godzin
4.	Wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania	2 800 zł	2 800 zł
5.	Dodatek za 1 godzinę pracy nadliczbowej – 100 % dodatek	17,50 zł	2 800 zł / 160 godzin
6.	Dodatek za godziny nadliczbowe	140 zł	17,50 zł x 8
7.	Wynagrodzenie w dniu świątecznym – 8 godzin	331,40 zł	191,40 zł + 140 zł
8.	Wynagrodzenie całkowite w styczniu 2021	4 151,40 zł	3 820 zł + 331,40 zł

iPersonel & Kadry w pigułce

Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę o czasie pracy – jesteś w dobrym miejscu.

Razem z Kadrami w pigułce rozpoczęliśmy cykl artykułów o nadgodzinach. Wyjaśniamy wszelkie zagadnienia związane z tym obszarem: limity, formy rekompensaty i zasady rozliczania. Łączymy teorię i praktykę. Z materiałami uporządkujesz swoją wiedzę, zrozumiesz zagadnienie i prawidłowo naliczysz płace swoim pracownikiem – adekwatnie do liczby przepracowanych przez nich godzin.

Sprawdź pozostałe artykuły:

Jak rozliczyć nadgodziny u niepełnoetatowca?

Nadgodziny dla niepełnoetatowca

Limit nadgodzin – dobowy, tygodniowy i roczny

Rozliczanie godzin nadliczbowych – wyjaśnienia i przykłady

Co przysługuje za nadgodziny w sobotę? Zasady rekompensaty

Nadgodziny w zadaniowym czasie pracy

Godziny nadliczbowe w ruchomym czasie pracy

Zmiany w kadrach i płacach. Nowe stawki i wskaźniki w 2021 roku

Koniecznie sprawdź także to, czy nie ominęła Cię żadna istotna zmiana w kadrach i płacach.

Od 1 stycznia obowiązuje nowa stawka minimalnego wynagrodzenia, która wpłynęła na szereg innych parametrów płacowych. Zweryfikuj nowe stawki i wskaźniki. Wiemy, że brzmi to jak czasochłonne zajęcie. Jednak nie z nami. Ułatwiliśmy Ci to zadanie i zebraliśmy wszystkie wskaźniki w jednym miejscu w postaci e-booka. Pobierz, korzystaj, bądź na bieżąco.

Więcej informacji:

E-book: zmiany w kadrach i płacach w 2021 r. Nowe stawki i wskaźniki w 2021 roku

Czy wiesz, że naliczanie płac wcale nie musi być skomplikowane?

System kadrowo-płacowy ułatwi Twoją pracę i sprawi, że comiesięczne naliczanie płac przestanie być tak skomplikowane – nawet gdy na liście płac znajduje się tysiące pracowników. W iPersonel Moduł Płac łączy się z Modułem RCP. Co to oznacza?

Oprogramowanie naliczy wynagrodzenie na podstawie informacji o nadgodzinach, urlopach czy absencjach. Zrobi to w pełni automatycznie, dzięki czemu Ty zaoszczędzisz cenny czas, a Twoi pracownicy otrzymają wynagrodzenie adekwatne do ilości przepracowanych godzin. Zainteresowany?

Umów się na prezentację i poznaj szczegóły rozwiązania.

Z chęcią pokażemy Ci także wszystkie możliwości systemu kadrowo-płacowego iPersonel. A uwierz, potrafi naprawdę sporo.