Premia uznaniowa a wynagrodzenie za urlop: kiedy premia stanowi jego składnik i uwzględniamy ją w podstawie? Jaka jest różnica między premią uznaniową i regulaminową? Dlaczego w tym przypadku to takie istotne? Wyjaśniamy w artykule.
Premia uznaniowa a wynagrodzenie za urlop
Zgodnie z rozporządzeniem urlopowym, wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem jednorazowych i nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie.
Czy w związku z tym, premię uznaniową należy wliczać do podstawy wyliczenia wynagrodzenia urlopowego? Odpowiedź brzmi: to zależy od jej charakteru, a konkretnie od faktu, czy premia jest składnikiem uznaniowym czy roszczeniowym. Wyjaśnijmy w takim razie, jakie występują pomiędzy nimi różnice.
Premia uznaniowa a premia regulaminowa
Rozróżniamy dwa rodzaje premii: premię uznaniową (nieroszczeniową), a także premię regulaminową (roszczeniową). Premia uznaniowa jest wypłacana wyłącznie od swobodnego uznania pracodawcy. Jej nieroszczeniowy charakter wynika z braku uregulowania zasad jej przyznawania. Obowiązek jej wypłaty nie jest uzależniony od regulaminu wynagrodzenia, ma charakter nagrody, co oznacza, że można ją przyjąć jako składnik nieperiodyczny. W związku z tym, takiego składnika nie należy uwzględniać w podstawie wynagrodzenia urlopowego.
Z kolei wypłata premii regulaminowej jest uwarunkowana zapisami w regulaminie, umowie lub innych aktach. Oznacza to, że pracownikowi po spełnieniu danych warunków należy wypłacić premię i nie jest to uzależnione od dobrej woli pracodawcy. Pracownik ma prawo do roszczenia o jej przyznanie i może dochodzić do jej wypłacenia nawet na drodze sądowej.
Powyższe rozróżnienie potwierdzają wyroki Sądu Najwyższego, np. z 20 lipca 2000 r. ,,tzw. premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego.” (Sygnatura: I PKN 17/00)
Premia uznaniowa a wynagrodzenie za urlop
Premie uznaniowe, których przyznanie zależy od swobodnej decyzji pracodawcy, a nie od zasad ustalonych w regulaminie, nie uwzględnia się w podstawie wymiaru wynagrodzenia urlopowego.
Premia lub nagroda – nazewnictwo nie ma znaczenia. Istotne jest to, czy określono zasady jej przyznawania. Mogą mieć one zarówno charakter pozytywny, jak i negatywny. Przykład: premia jest przyznawana po osiągnięciu danego wyniku sprzedażowego lub premia nie jest przyznawana, gdy poziom reklamacji przekroczy 7 %.
Przykład 1
Pracownik otrzymuje premie uznaniową (nieroszczeniową), wynagrodzenie za nadgodziny, dodatek za nadgodziny (jednomiesięczny okres rozliczeniowy) oraz dodatek za pracę w godzinach nocnych. Do podstawy wynagrodzenia urlopowego wchodzą wszystkie składniki poza premią, która jest składnikiem nieroszczeniowym, czyli zasady jej przyznawania nie zostały ustalone.
Co ważne, premie roszczeniowe i prowizje wliczamy do podstawy urlopowej wtedy, gdy przysługują za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc. Podstawę wyliczamy ze zmiennych wypłaconych w okresie 3 miesięcy, które poprzedzają miesiąc rozpoczęcia urlopu. W przypadku wystąpienia znacznych wahań, okres ten można przedłużyć do 12 miesięcy.
Premia uznaniowa w różnych podstawach
Ekwiwalent za urlop
Premie regulaminowe wchodzą do podstawy ekwiwalentowej. Wówczas wyliczamy średnią z 3 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu. Premie za okresy dłuższe niż miesiąc uwzględnia się w 1/12 wypłaconych w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc nabycia ekwiwalentu.
Premie uznaniowe, które mają charakter nieroszczeniowy, nie wchodzą do podstawy ekwiwalentu za urlop.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak obliczyć ekwiwalent za urlop, przejdź do artykułu:
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop. Jak go poprawnie obliczyć?
Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy
Premia uznaniowa (nieroszczeniowa) wchodzi do podstawy wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego, gdy zostaną spełnione dwa warunki.
- Od tych składników jest odprowadzana składka chorobowa.
- Pracownik traci te składniki za okres choroby (są pomniejszane).
Wynagrodzenie za nadgodziny
Do podstawy nie wchodzi premia uznaniowa, jeśli warunki jej uzyskania nie są zależne od spełnienia konkretnych wymogów.
Wynagrodzenie za przestój w pracy
W takim przypadku w systemie czasowo-premiowym wynagrodzenie za przestój obliczamy wyłącznie z wynagrodzenie zasadniczego. Z kolei w systemie prowizyjnym, przestój obliczamy w wysokości 60 % wynagrodzenia. Obliczamy go na takich samych zasadach, jak wynagrodzenie urlopowe.
Franek iPersonel – Twój partner do zadań specjalnych
Cześć! Z tej strony iPersonel, Franek iPersonel – Twój partner do zadań specjalnych w kadrach i płacach. Wyliczanie wynagrodzenia to nie taka łatwa sprawa! Zwłaszcza, gdy na listę płac wpływa kilka czynników jednocześnie. Jednak… czy zawsze?
W oprogramowaniu kadrowo-płacowym iPersonel możesz naliczyć wynagrodzenie nawet dla tysięcy pracowników – i to bez żadnych problemów. Do dyspozycji masz wszystkie niezbędne składniki płacowe, więc znajdziesz tam wszystko, czego potrzebujesz, by wypłacić pensję swojemu pracownikowi. Rzecz jasna, w ten poprawny sposób!
Więcej informacji: Definiowanie składników płacowych w iPersonel
Testy wiedzy kadrowo-płacowej
Rozwiąż testy i sprawdź swoją wiedzę kadrowo-płacową!
Czy zdobędziesz komplet punktów?
Kategorie do wyboru:
Artykuł jest opracowaniem własnym na podstawie Kodeksu pracy i Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
