Skip to main content

Odpowiedzialność materialna pracownika to zabezpieczenie dla pracodawcy na wypadek wyrządzenia ewentualnych szkód przez zatrudnionego. Jakie są jej rodzaje? W jakiej wysokości pracownik odpowiada za swoje działania? Jaką ponosi odpowiedzialność za powierzone mienie? Wyjaśniamy w artykule.

Odpowiedzialność materialna pracownika – rodzaje

Odpowiedzialność materialna pracownika została podzielona na dwa rodzaje. Pracownik, nawiązując stosunek pracy, otrzymuje obowiązki, a także narzędzia, umożliwiające wykonanie mu wszystkich zadań. Po nawiązaniu stosunku pracy przyjmuje na siebie odpowiedzialność i nie są potrzebne żadne dodatkowe uregulowania wewnętrzne w firmie, by o niej mówić.

Odpowiedzialność materialna pracownika – rodzaje:

  1. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy.
  2. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi.

Uwaga!

W razie wystąpienia szkody, to pracodawca musi wykazać, że pracownik jest winny wyrządzenia danej szkody lub poniesienia straty.

Odpowiedzialność materialna pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Pracownik ponosi odpowiedzialność za działania, w wyniku których pracodawca poniósł szkodę. Dotyczy to sytuacji spowodowanych niewykonaniem lub nienależytym dopełnieniem swoich obowiązków pracowniczych. W przepisach prawnych nie znajdziemy konkretnej definicji tego, czym jest naruszenie obowiązków. Uznaje się, że jest to nieodpowiednie działanie lub niepodjęcie żadnych kroków.

Nie można pociągnąć pracownika do odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę, jeśli powstała ona w związku z działalnością pracodawcy. Pracownik nie odpowiada za straty, gdy jego działania mieściły się w graniach dopuszczalnego ryzyka.

W przypadku, gdy pracownik w czasie wykonywania swoich obowiązków, wyrządził szkodę osobie trzeciej, to pracodawca zobowiązany jest do jej naprawienia. Wówczas zatrudniony musi wynagrodzić pracodawcy poniesione straty.  

Wysokość odszkodowania

W przypadku wystąpienia szkody, pracodawca może ubiegać się o odszkodowanie od pracownika. W jakiej wysokości? To zależy od zamiarów i celowości działania.

  • Jeśli pracownik wyrządził szkodę nieumyślnie – wysokość odszkodowania nie może przekraczać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia (niezależnie od wysokości strat).
  • Jeśli pracownik wyrządził szkodę w sposób umyślny – ponosi odpowiedzialność za szkodę w pełnej wysokości – z uwzględnieniem strat, a także utraconych korzyści.

Jeżeli za daną szkodą stoi kilku pracowników, każdy z nich odpowiada adekwatnie do strat powstałych w wyniku indywidualnych działań. Gdy niemożliwe jest ustalenie stopnia winy, wówczas odpowiadają w równych częściach.

Odpowiedzialność pracownika za powierzone mienie

O odpowiedzialności za powierzone mienie mówimy, gdy:

  • pracodawca powierzył pracownikowi mienie z obowiązkiem zwrotu lub rozliczenia się,
  • wystąpiła szkoda w powierzonym mieniu.

Do mienia możemy zaliczyć pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, a także narzędzia, instrumenty, środki ochrony indywidualnej, odzież czy obuwie robocze.

Pracownik ponosi pełną odpowiedzialność za szkody w powierzonym mieniu – niezależnie od rodzaju winy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zatrudniony udowodni, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych. Przykładem może być niezapewnienie przez pracodawcę odpowiednich warunków umożliwiających zabezpieczenie mienia.

Odpowiedzialność finansowa pracownika – odszkodowanie dla pracodawcy

Pracodawca ma prawo żądać od pracownika wypłaty odszkodowania za szkody. To na nim leży obowiązek udowodnienia strat powstałych w ramach działań danego pracownika. Zatrudniony pokrywa całość strat lub maksymalnie do równowartości trzymiesięcznego wynagrodzenia (jeśli szkoda wyrządzona została w sposób nieumyślny). Oczywiście w przypadku ugody pomiędzy stronami, wysokość odszkodowania może być zaniżona.

Pracodawca nie może samodzielnie dokonywać potrąceń z wynagrodzenia pracownika. Musi udowodnić powstanie winy, a także uzyskać pisemną zgodę pracownika na pobieranie kwot pieniężnych z pensji na pokrycie szkód.

Pracodawca może także wystąpić na drogę sądową, by domagać się wypłaty odszkodowania.